POLSKA W LATACH 1945-47. UTRWALENIE NOWEGO USTROJU
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) – wprowadzona 22 lipca 1952 ( uchwalenie konstytucji). W 1989 nazwa ta przestała obowiązywać.
Podstawową rolę odgrywała PPR, założona 15 stycznia 1942 przez Grupę Inicjatywną ( Nowotko, Mołojec, Finder). Do połowy 1944 była to partia marginalna, nie mająca wpływu na podziemie. Do partii wstępowali członkowie KPP ( rozbitej w 1938), robotnicy chłopscy, rolnicy, biedota, elementy sfrustrowane społecznie. Program partii oparty był na dyktaturze proletariatu, dążono do zdobycia dominacji w życiu politycznym, podkreślano, że nie ma powrotu do Polski sprzed 1939. PPR chciała zaskarbić sobie poparcie społeczeństwa przez: - ustępstwa na rzecz partii koncesjonowanych, - ogłoszenie w sierpniu 1945 amnestii dla ludzi z podziemia – każdy „z lasu” mógł teoretycznie złożyć broń i rozpocząć nowe życie; skorzystało z tego 40 tysięcy osób, które przeważnie jednak były represjonowane, W grudniu 1945 na I zjeździe PPR zaplanowano w Polsce budowę socjalizmu, wprowadzenie gospodarki centralnie planowanej.
SCENA POLITYCZNA
PPR + PPS 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR)
PPS / PPS lubelska, przywódcy – WRN, uległa stopniowej degradacji, Osóbka – Morawski, członkowie emigrowali do Londynu, Cyrankiewicz lider – Pużak, w kraju działalność konspiracyjna
SL / SL
lubelskie Roch, posiadające Bataliony Chłopskie
W czerwcu 1945 powrócił Mikołajczyk. Objął funkcję ministra rolnictwa w Rządzie Jedności Narodowej. Liczono również, że później opcja Mikołajczyka wygra wybory i Polska stanie się krajem demokratycznym. W lipcu 1945 Mikołajczyk przemianował nazwę SL na PSL, by stała się ona bardziej zrozumiała. Pierwszym honorowym liderem została Witos, następnie Mikołajczyk. Gdyby w 1947 przeprowadzono uczciwe wybory, z pewnością wygrałoby je PSL. PSL głosiło teorię agraryzmu – podstawowym bogactwem jest ziemia i praca na roli; opowiadało się za parcelacją, z tym , że powstawać miały gospodarstwa nie mniejsze niż 15 ha. Jeśli chodzi o nacjonalizację przemysłu PSL było za tym, by zachować równowagę w gospodarce i drobną własność, kiedy komuniści opowiadali się za totalna nacjonalizacją.
Stronnictw Demokratyczne skupiało polską inteligencję i prywatnych przedsiębiorców .
Stronnictwo Pracy / Stronnictwo Pracy
lubelskie z Sikorskim, lider – Popiel, potem przeszło wewnętrzną transformację, Popiel poszedł na współpracę z SP (lubelskim), i powstała jedna partia, której liderem był Popiel
Na działalność nie zezwolono: - Stronnictwu Narodowemu, - ugrupowaniom piłsudczykowskim.
POLSKIE PODZIEMIE PO 1945
Polskie podziemie zaczęło się rozpadać. Okulicki rozwiązał AK. Rząd Jedności Narodowej, który miał być „ rządem zgody narodowej”, cofnął poparcie dla rządu londyńskiego. W Polsce rozpoczęła się nagonka na opcje związane z AK: - plakat „ zapluty karzeł reakcji” - w czerwcu 1945 -PPR, PPS i SL (lubelskie) powołały Główna Komisję Polityczną do Sprawa Walki z Bandytyzmem.
|