PAKT CZTERECH

Porozumienie Francji, W. Brytanii, Niemiec i Włoch zawarte w Rzymie VI-VII 1933 z inicjatywy Mussoliniego, z myślą o ustabilizowaniu ładu w Europie oraz zagwarantowaniu Włochom roli arbitra w sporach międzynar. (po dojściu Hitlera do władzy); jako próba rewizji traktatów pokojowych zawartych po I woj. świat. i narzucenia mniejszym państwom woli czterech mocarstw (z pominięciem roli Ligi Narodów) spotkał się z gwałtowną krytyką parlamentów Francji i W. Brytanii oraz wielu rządów, m.in. Polski; na wniosek Francji dokonano weryfikacji projektu układu, która nie zadowalała żadnej ze stron; wystąpienie Niemiec z Ligi Narodów (X 1933) ostatecznie przekreśliło jego sens, w rezultacie nie został ratyfikowany przez parlamenty Francji, Niemiec i W. Brytanii.